Dag 2: (wan)hoop
Zaterdagochtend, een paar minuten voor zeven, druppelen de deelnemers en crew de kleine zaal in waar we de dag met elkaar beginnen met een devotion. We pakken op waar we gisteravond hebben losgelaten, achter Jezus aan de berg op, en samen het dal in. De (metaforische) berg is de plek waar we wegkomen van het geruis en de afleidingen van het dagelijkse leven, en ons kunnen richten op God. De berg geeft ons perspectief, het richt onze harten op de grootsheid van God. We gaan vandaag het dal weer in met elkaar, de confrontatie en rauwheid onder ogen zien. Om ons daarop voor te bereiden nemen we eerst de tijd om bewust dingen achter ons te laten die we misschien nog van het thuisfront met ons meedragen. Dingen die ons kunnen belemmeren om volledig in het hier en nu aanwezig te zijn. En dan richten we onze harten op God, we laten ons inspireren door de Psalmen over wie Hij is. Dit hebben we nodig om met Zijn ogen naar de mensen en de wereld om ons heen te kunnen kijken.
Na een ontbijt, en de voor velen nodige eerste kop koffie, staat er een kort sportmoment op het programma. Vanaf het hotel is het een klein stukje lopen naar een park, waar we in de ochtendzon tussen de bomen door kunnen wandelen en hardlopen. Wat is het heerlijk om na de reisdag van gisteren en al de vele indrukken lekker even de benen te kunnen strekken! De fietsen van de mountainbikers zijn al op locatie in Nederland, maar dit moment laten ze niet aan zich voorbijgaan en ook zij rennen en wandelen enthousiast met de groep mee. De lokale wandelaars die hun dagelijkse ronde met hun hond komen lopen, kijken ietwat verrast op wanneer het parkje zich vult met onze sporters in hun rode shirtjes. Gelukkig is er genoeg ruimte voor iedereen.
We hebben even de tijd om ons op te frissen, voordat we de korte busreis maken naar het project Somebody Cares, waar we de dag zullen doorbrengen. We worden van harte welkom geheten door Florin en Marianne en hun team van vrijwilligers en medewerkers, en Florin geeft een korte introductie over de visie van de stichting die ze in 2002 zijn begonnen. Met hun project bieden ze hulp aan de lokale Roma community’s, een kwetsbare doelgroep die buitengesloten wordt en veelal wordt gezien als het uitschot van de maatschappij. De kinderen die in deze dorpen opgroeien hebben een economische, sociale en educatieve achterstand, die van de ene op de andere generatie wordt doorgegeven. De reden dat wij hier vandaag zijn, is om een beter begrip te krijgen van de context, waaruit vrouwen en meisjes komen, die ertoe leidt dat ze uiteindelijk in Nederland in de prostitutie belanden.
Florin is zelf in een van de lokale Romadorpen opgegroeid en samen met zijn vrouw Marianne, die uit Nederland afkomstig is, hebben ze als doel om door middel van educatie, evangelisatie en sociale hulp de families die hier wonen en de kinderen die hier opgroeien een beter toekomstperspectief te geven. Dit doen ze onder andere door elke werkdag bijles te geven aan zo’n 100 kinderen uit de lokale community. Ondertussen is bekend dat de bijlessen die gegeven worden kwalitatief zo hoog zijn, dat er ook Roemeense kinderen uit het omliggende gebied zijn die aansluiten bij deze lessen! Daarnaast wordt er ook met de kinderen gesport, worden er creatieve activiteiten gedaan, en zijn er in het afgelopen jaar kleine tuintjes aangelegd waarin de kinderen zelf dingen mogen kweken en die ze onderhouden.
Het proces van verandering in een gemeenschap brengen is langzaam, en we zijn diep onder de indruk als we zien hoe Florin en Marianne al zo lang, met zo veel toewijding trouw zijn aan deze mensen. Hun geloof staat centraal in wat ze doen, en dat God om alle mensen geeft motiveert hen om te blijven doen wat ze doen. ‘Wij willen mensen hun waarde teruggeven’. Zo bouwen ze niet een huis voor de mensen die het nodig hebben, maar helpen ze met het verkrijgen van materialen en tijdens het proces. De bouw zelf laten ze aan de mensen zelf over. Zo creëren ze geen afhankelijkheid, maar investeren ze in manieren, zodat de Roma’s zelfvoorzienend worden en hun gevoel van eigenwaarde terugkrijgen. Deze visie voor verduurzaming en zelfstandigheid krijgt ook vorm in de boomgaard die in de afgelopen jaren is aangelegd, en de zonnepanelen op het dak die de oven in de bakkerij voorzien van stroom.
Tijdens een rondleiding over het erf worden we langs de boomgaard en kassen bomvol met komkommer en tomatenplanten geleid, die weer ingemaakt worden voor de winter of verwerkt in heerlijke gerechten in de keuken (waar wij ook van mogen genieten!). Ook is er een grote schuur met een houtwerkplaats waar jongens en mannen getraind worden om zelf producten te kunnen maken. Daarnaast is een grote opslag die gebruikt wordt als sorteer- en doorstroomlocatie voor hulpgoederen naar, onder andere, Oekraïne. Vervolgens mogen we een kijkje nemen in de bakkerij, waar lokale Roma en nu hoofdbakker en manager Abel met passie honderden broden bakt die worden verkocht in de omgeving. Binnen zien we de leslokalen en, terwijl een deel van de groep stoelendans speelt met een aantal van de lokale kinderen, helpt de rest met het inladen van materialen die naar een huisje verderop in het dorp moeten worden gebracht.
Het is duidelijk dat de kinderen en volwassenen die hier komen zich gezien en gewaardeerd voelen. Een van de deelnemers merkte op: “dit voelt echt als een oase”. Ja, misschien is dat wel een heel mooie beschrijving. Op deze plek kunnen mensen komen die vermoeid en verhard zijn door het leven, en verfrissing vinden. Een plek waar liefde stroomt en waar emotionele wonden kunnen worden schoongemaakt; waar herstel van identiteit en waardigheid plaats kan vinden. Na een heerlijke lunch van verse broden uit de bakkerij, soep en vers gemaakte dips met groenten uit de tuin vertrekken we met paard en wagen verder het dal in, naar een van de andere Romadorpen waar Florin en Marianne inmiddels ook werken. Na een paar kilometer houdt het asfalt op en hobbelen we door op een onverharde weg, langs de huizen en door het bos. Het afval ligt in de bermen langs de weg. De zwerfhonden liggen te doezelen in de zon en springen blaffend op als we voorbijkomen. Veel van de huizen zijn niet af, met bovenverdiepingen zonder ramen, of met slechts een gedeeltelijk dak. Het voelt erg dubbel, net zoals veel momenten tijdens deze reis. We willen ons verdiepen in de problematiek en ons laten raken – leren kijken met andere ogen – en veel van de voorbijgangers zwaaien en lachen vriendelijk, maar tegelijkertijd worstel ik met het gevoel van onrecht, misschien wel moedeloosheid. Wat is de toekomst van de kinderen waar we nu naar zwaaien? Iemand in onze groep gaf er woorden aan: “ik vertel mijn eigen kinderen regelmatig dat God een plan met hun leven heeft, maar als ik zo’n meisje zie dan denk ik echt ‘Heer, wat is dan Uw plan met háár leven? Wat voor toekomst heeft zij?”
Als we bij het verste Romadorp zijn aangekomen, stappen we uit en zingen we, onder leiding van Florin, een aantal liedjes met de kinderen en vertellen we een Bijbelverhaal. Het is mooi om dit ontmoetingsmoment te mogen hebben, maar tegelijkertijd is het schokkend om te zien hoe aanhankelijk deze kinderen zijn bij mensen die voor hun vreemden zijn. Er is zo’n diepe hunkering naar liefde en contact. De meiden pakken een ieders hand vast, en als ze ouder zijn kunnen ze zomaar de hand van iemand vastpakken die verkeerde bedoelingen met ze heeft. Het is dus niet alleen de financiële armoede waar ze aan willen ontkomen, maar ook de emotionele armoede die ze ervaren.
Gelukkig zijn er ook verhalen van hoop en herstel, en als we door de regen terug naar het centrum van Somebody Cares zijn gereden, delen drie vrijwilligers uit de Roma community indringende getuigenissen. De diepe pijn, onbegrip en verlatenheid die deze mensen allemaal op hun eigen manier hebben ervaren, raakt ons zo diep. Maar God kan verandering brengen, en daar getuigen ze allemaal op hun eigen manier van. Er zijn nog steeds momenten van strijd, maar zij vertrouwen nu op God, en Hij geeft hen de kracht om door te gaan.
We eindigen ons bezoek met een feestmaal van versgebakken pizza’s en cake uit de bakkerij; de Roemeense gastvrijheid ten top. Tijdens de maaltijd onder de grote veranda verschijnt er op de berg achter ons met de ondergaande zon een prachtige dubbele regenboog, een goede reminder om weer de berg op te gaan achter onze Rabbi Jezus aan, en ons perspectief te richten op de God die zoveel groter is dan wij. Hij is een God van hoop, ook hier.
We eindigen de avond waar we begonnen in ons kleine zaaltje in het hotel, voor een devotion over Psalm 10 en Psalm 13. We kunnen ons moedeloos voelen, maar God is een God van recht en het kwaad heeft niet het laatste woord! Dat betekent niet dat de pijn in de wereld ons nu niets doet, juist wel, omdat we er zó naar verlangen dat iedereen die genezing en herstel ervaart die God kan geven. Dus we roepen het uit, in gebed, in aanbidding, in wanhoop, en tegelijkertijd ook in hoop. Tranen vloeien vrij bij zowel de deelnemers als de crew. Oh Heer, wat verlangen we ernaar dat Uw Koninkrijk komt. En daarom zijn we hier, nu op dit moment. Omdat we weten dat Uw Koninkrijk door ons heen zichtbaar wordt, Uw licht door ons heen schijnt. Wij willen dat het licht in de duisternis komt, dus wij gaan de confrontatie met de duisternis aan, want wij geloven dat het Licht overwint.